ΠΡΟΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΘΩΡΑΚΙΣΗ
Η Ελλάδα είναι η πρώτη σε σεισμικότητα χώρα στην Ευρώπη και η έκτη σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα περισσότερα κτίρια έχουν κατασκευαστεί είτε χωρίς Αντισεισμικό Κανονισμό, είτε με τους παλαιότερους κανονισμούς (1959, 1985). Η αντισεισμική θωράκιση οφείλει να είναι βασική πτυχή της πολιτικής προστασίας. Παρόλα αυτά, έως τώρα δεν είχε γίνει σχεδόν τίποτα για τον αντισεισμικό έλεγχο και τη θωράκιση της συντριπτικής πλειοψηφίας των κτιρίων, ειδικά αυτών που είναι υφιστάμενα προ του 1995.
Ένα μήνα μετά τους μεγάλους σεισμούς που έπληξαν τη νότια Τουρκία και Συρία, εκδόθηκε το ΦΕΚ του Ν. 5037/23, που επιτέλους όρισε τη διενέργεια πρωτοβάθμιου και δευτεροβάθμιου προσεισμικού ελέγχου των δημόσιων κτιρίων κοινής ωφέλειας. Με το νόμο αυτό, το αντικείμενο ανατέθηκε στο ΤΕΕ, με τον ΟΑΣΠ να διατηρεί την εποπτεία της υλοποίησης. Στην παρούσα φάση, διενεργείται πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος σε 21.970 κτίρια, βάσει της ΚΥΑ ΥΠ 342/2023, από μηχανικούς – μέλη ΤΕΕ με δικαίωμα εκπόνησης και επίβλεψης ειδικών στατικών μελετών.
Διαδικασία Πρωτοβάθμιου Προσεισμικού Ελέγχου
Η διαδικασία του πρωτοβάθμιου ελέγχου, όπως διενεργείται, φέρει κάποια κρίσιμα προβληματικά στοιχεία, στα οποία οφείλουμε να σταθούμε. Αρχικά, παραμένει ασαφές ποια κτίρια εντάχθηκαν στην πλατφόρμα απογραφής, καθώς πολλά δημόσια κτίρια κοινωφελούς χρήσης δεν έχουν φορέα εποπτείας ή υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για αυτά, δεν έχουν το στελεχιακό δυναμικό και την κατάρτιση για να τα δηλώσουν. Επίσης, μετά την υποβολή των δελτίων ελέγχου δεν παρέχεται η δυνατότητα διόρθωσης σφαλμάτων ή συμπλήρωσης στοιχείων στην πλατφόρμα ακόμα και από τους ίδιους τους μηχανικούς που έκαναν τον έλεγχο. Πολύ σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για έλεγχο, των υποβληθέντων δελτίων από τον ΟΑΣΠ, το ΤΕΕ ή οποιονδήποτε άλλο αρμόδιο φορέα, παρόλο που η διαδικασία και η μεθοδολογία του πρωτοβάθμιου προσεισμικού ελέγχου είναι κάτι νέο για τους μηχανικούς στη χώρα. Οι Δημόσιες Τεχνικές Υπηρεσίες, απουσιάζουν από το σχεδιασμό αυτό. Ακόμα και η συμμετοχή των Δημοσίων Υπαλλήλων Μηχανικών στους ελεγκτές, έχει μείνει κενό γράμμα γιατί εκκρεμεί νομοθετική ρύθμιση, όπως έχει αναδείξει και η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ.
Επισημαίνουμε ότι ο τρόπος αποζημίωσης των ελεγκτών είναι προβληματικός. Μοναδικό κριτήριο είναι η επιφάνεια του κτιρίου, χωρίς να συνυπολογίζονται η διάταξη του κτιρίου, τα χαρακτηριστικά του φορέα και λοιπά χαρακτηριστικά που προκύπτουν από τη χρήση και την παλαιότητα. Σε πολλές περιπτώσεις οι ελεγκτές πρέπει να αφιερώσουν σημαντικούς χρόνους για να αποκτήσουν πρόσβαση στα κτίρια, όντας υποχρεωμένοι μάλιστα να παραδώσουν την έκθεση ελέγχου εντός 10 ημερών από τον ορισμό τους. Επίσης, δεν συνυπολογίζονται αποζημιώσεις για έξοδα μετακίνησης, με εξαίρεση περιπτώσεις ελέγχου σε νησιά. Τέλος, παρουσιάζονται ήδη μεγάλες καθυστερήσεις στις καταβολές των αμοιβών μηχανικών σε ελέγχους που έχουν ολοκληρωθεί.
Ως προς τον Πρωτοβάθμιο Προσεισμικό Έλεγχο, ζητάμε:
- Τον εξορθολογισμό των αμοιβών και την άμεση καταβολή τους, για τον πρωτοβάθμιο προσεισμικό έλεγχο
- Τη δυνατότητα ελέγχου και μεταβολών των δελτίων ελέγχου που υποβάλλονται
- Την άμεση συμμετοχή των δημόσιων τεχνικών υπηρεσιών και των δημόσιων υπαλλήλων στη διαδικασία
Ολοκληρωμένος Προσεισμικός Έλεγχος και Θωράκιση
Εκτός των προβληματικών στοιχείων της διαδικασίας του πρωτοβάθμιου ελέγχου, είναι σημαντικό το ΤΕΕ να πάρει θέση και να διεκδικήσει ολοκληρωμένο αντισεισμικό έλεγχο και θωράκιση. Συγκεκριμένα, πρέπει να προχωρήσει άμεσα ο δευτεροβάθμιος προσεισμικός έλεγχος και να διευρυνθεί ο έλεγχος σε περισσότερα δημόσια κτίρια αλλά και κρίσιμες υποδομές (γέφυρες, σήραγγες, μεταφορικοί σταθμοί, στάδια κτλ.). Διεκδικούμε πραγματική θωράκιση με εκπόνηση μελετών και υλοποίηση παρεμβάσεων αντισεισμικής ενίσχυσης δημόσιων κτιρίων, με δημόσιο έλεγχο και κρατική ευθύνη.
Μια σημαντική κατηγορία κτιρίων που θα πρέπει να ενταχθεί άμεσα στον αντισεισμικό σχεδιασμό, χωρίς όμως να επιβαρυνθεί το δημόσιο και η κοινωνία, είναι τα κτίρια που δεν είναι απαραίτητα δημόσια, τα οποία όμως επηρεάζουν μεγάλο αριθμό ανθρώπων, όπως εργοστάσια, ιδιωτικά σχολεία, κλινικές κτλ.. Αντίθετα το κράτος πρέπει να διαμορφώσει το πλαίσιο για να εξασφαλιστεί το δικαίωμα σε ασφαλή στέγη για όλους και όλες, χωρίς να επιβαρυνθούν τα λαϊκά στρώματα.
Σε κάθε περίπτωση, η ολοκληρωμένη αντισεισμική προστασία και η θωράκιση των ζωών μας, είναι κάτι που επιστημονικά και τεχνικά έχουμε κατακτήσει. Ο αντισεισμικός σχεδιασμός όμως δεν πρέπει να γίνει άλλο ένα πεδίο κερδοφορίας και εξυπηρέτησης συμφερόντων, αλλά να διενεργηθεί με γνώμονα το συμφέρον της κοινωνίας.
Διεκδικούμε ολοκληρωμένο προσεισμικό έλεγχο και θωράκιση:
- Διεύρυνση του ελέγχου σε περισσότερα δημόσια κτίρια αλλά και κρίσιμες υποδομές
- Να προχωρήσει άμεσα ο δευτεροβάθμιος και τριτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος
- Εκπόνηση μελετών και έργων για αντισεισμική θωράκιση των δημόσιων κτιρίων κοινής ωφέλειας, από δημόσιους φορείς και από μηχανικούς με μόνιμη σχέση εργασίας και πλήρη εργασιακά δικαιώματα
- Να γίνει υποχρεωτικός ο προσεισμικός έλεγχος και η θωράκιση ιδιωτικών κτιρίων πλουτοπαραγωγικών χρήσεων γης, με αποκλειστική επιβάρυνση των ιδιωτών
- Εξασφάλιση του δικαιώματος σε ασφαλή στέγη για όλους και όλες, χωρίς να επιβαρυνθούν οικονομικά τα λαϊκά στρώματα
- Να μην εκφυλιστεί ο προσεισμικός έλεγχος σε άλλη μία βιομηχανία έκδοσης πιστοποιητικών, αλλά να αξιοποιηθεί το επιστημονικό δυναμικό των μηχανικών της χώρας για πραγματική αντισεισμική προστασία