ΚΡΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ-ΟΧΙ ΙΔIΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑ
Εισήγηση ΑΡ.ΑΓ.Ε.Σ.
Συνεδρίαση Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 21-22 Οκτωβρίου 2023
Θέμα 9ο “Το μέλλον των ολυμπιακών υποδομών και η ασφάλειά τους”
(σύνδεσμος της εισήγησης από τη σελίδα της Α/ΤΕΕ εδώ)
Η χρονική συγκυρία στην οποία εισέρχεται το θέμα αυτό για συζήτηση σε συνεδρίαση της αντιπροσωπείας του ΤΕΕ, σχετίζεται άμεσα με το πιο πρόσφατο κυβερνητικό φιάσκο και το κλείσιμο του ΟΑΚΑ λόγω προβλημάτων στατικότητας στα στέγαστρα του κεντρικού σταδίου και του ποδηλατοδρομίου.
Πρόκειται για δύο στάδια τα οποία ήταν σε κανονική λειτουργία όλο το προηγούμενο διάστημα πριν την απόφαση για το λουκέτο, έχοντας φιλοξενήσει χιλιάδες κόσμου σε αθλητικούς αγώνες ποδοσφαίρου, σε συναυλίες και άλλες δραστηριότητες. Τα στέγαστρα που κατασκευάστηκαν λίγο πριν τους ολυμπιακούς αγώνες του 2004 συγκαταλέγονται στις λεγόμενες “ολυμπιακές υποδομές”, όρος που έχει ταυτιστεί στη συνείδηση της κοινωνίας με έργα που κατασκευάστηκαν με διαδικασίες fast track, απευθείας αναθέσεις και άλλες αδιαφανείς διαδικασίες, υπέρογκα ποσά σε ημετέρους αναδόχους και φαραωνικού τύπου κατασκευές που δεν έχουν καμία σχέση με τις ανάγκες της κοινωνίας για ελεύθερη άθληση και ασφαλείς δημόσιες υποδομές.
Ακόμα και οι πιο ένθερμοι τότε υποστηρικτές των αγώνων του 2004, έχουν αντιληφθεί πλέον πως η σταθερή άποψη που είχε εκφράσει ο χώρος μας ενάντια στους αγώνες της μπίζνας, της αρπαχτής, της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και των εργατικών θανάτων του 2004 ήταν για να υποστηρίξει τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας και όχι για να υποστηρίξει τα συμφέροντα του κατασκευαστικού κεφαλαίου.
Πρόσφατο ιστορικό της υπόθεσης για τη συντήρηση των στεγάστρων του ΟΑΚΑ
# 20 Ιουλίου 2021 η κυβέρνηση και ο ίδιος ο πρωθυπουργός σε ομιλία του παρουσίασε σε δημόσια εκδήλωση το Master Plan ΟΑΚΑ 2.0 με προϋπολογισμό από το Ταμείο Ανάκαμψης 43,5 εκατ. Ευρώ για τον εκσυγχρονισμό και την αξιοποίηση των εγκαταστάσεων» του ΟΑΚΑ, με στόχο «να δημιουργηθούν σύγχρονες υποδομές για αθλητές και αθλούμενους, να επιτευχθεί η ενεργειακή και λειτουργική αναβάθμιση και να δημιουργηθούν νέες πηγές εσόδων, ώστε στα 3 πρώτα χρόνια να υπάρχει ισοσκελισμός του ισολογισμού, ενώ μετά τον 5ο χρόνο να καταστούν οι εγκαταστάσεις κερδοφόρες».
Χαρακτηριστικό απόσπασμα από την ομιλία του πρωθυπουργου: «Με 43 εκατ. ευρώ θα ξεκινήσουμε τη συντήρηση και την ενεργειακή αναβάθμιση του κεντρικού σταδίου, την επισκευή του στεγάστρου το οποίο απειλείται σήμερα με εκτεταμένη διάβρωση… δεν είχε γίνει η παραμικρή παρέμβαση στο στέγαστρο τα τελευταία 17 χρόνια».
# 10 Μαρτίου 2022 το ΤΑΙΠΕΔ (σημ: το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου δημιουργήθηκε την περίοδο των πρώτων μνημονίων και υποστηρίχθηκε από όλες τις κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ για το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας) δημοσίευσε την παρακάτω προκήρυξη:
“Πρόσκληση υποβολής προσφορών για την ανάδειξη αναδόχου για την εκτεταμένη επιθεώρηση των μεταλλικών κατασκευών Καλατράβα και των πολυκαρβονικών των στεγάστρων των εγκαταστάσεων του ΟΑΚΑ” Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο έγγραφο της πρόσκλησης: “Αντικείμενο της παρούσας σύμβασης είναι η επιθεώρηση και ο εκτενής έλεγχος των μεταλλικών κατασκευών και πολυκαρβονικών φύλλων επικάλυψης των εξής κατασκευών του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών (ΟΑΚΑ): – Του στεγάστρου του Κεντρικού Σταδίου – Του στεγάστρου του Ποδηλατοδρομίου- Των δύο εισόδων – Του Τείχους των Εθνών- Της Αγοράς”
# 15 Μαρτίου 2022 στη δημοσίευση της ανακοίνωσης του ΤΑΙΠΕΔ αναφέρονται επίσης τα εξής:
“Το ΤΑΙΠΕΔ ως αρμόδιο μεταξύ άλλων για την ωρίμανση του έργου, επιθυμεί να συνεργαστεί και να αναθέσει, επαναπροκηρύσσοντας τον σχετικό διαγωνισμό, καθώς ο προηγούμενος κηρύχθηκε άγονος, υπηρεσίες επιθεώρησης σε εξειδικευμένο και έμπειρο οικονομικό φορέα, ο οποίος θα αναλάβει την εκτεταμένη επιθεώρηση των μεταλλικών κατασκευών Καλατράβα και των πολυκαρβονικών των στεγάστρων των εγκαταστάσεων του ΟΑΚΑ. “
# 29 Σεπτεμβρίου 2023 η διοίκηση του ΟΑΚΑ, (σημ: το ΟΑΚΑ είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και τελεί υπό τον έλεγχο και την εποπτεία του Υπουργού αθλητισμού) δημοσίευσε την παρακάτω ανακοίνωση: “Στο πλαίσιο σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Αθλητισμού, του ΟΑΚΑ και του ΤΑΪΠΕΔ για το έργο «Ανακαίνιση Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών», παρελήφθη Μελέτη για την εκτεταμένη επιθεώρηση των μεταλλικών κατασκευών Καλατράβα και των πολυκαρβονικών των Στεγάστρων των εγκαταστάσεων του ΟΑΚΑ. Στη Μελέτη αναφέρεται ότι οι μεταλλικές κατασκευές του Στεγάστρου του Κεντρικού Σταδίου και του Ποδηλατοδρομίου δεν ανταποκρίνονται στα κανονιστικά επιτρεπόμενα επίπεδα στατικής επάρκειας. Με βάση τα παραπάνω και με αίσθημα ευθύνης, αναστέλλεται από σήμερα κάθε αθλητική και πολιτιστική δραστηριότητα στο Κεντρικό Στάδιο και στο Ποδηλατοδρόμιο. Θα ακολουθήσει τάχιστα και δεύτερη Μελέτη, προκειμένου να ερευνηθούν διεξοδικότερα και να επιβεβαιωθούν ή όχι τα στοιχεία της σημερινής Μελέτης.”
# 1 Οκτωβρίου 2023 το Υπουργείο Αθλητισμού σε Δελτίο Τύπου μεταξύ άλλων αναφέρει τα εξής:
“Επισημαίνεται ότι ήδη από χθες Σάββατο αποστάλθηκε στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας η σχετική Μελέτη, που διαπίστωσε την έλλειψη στατικής επάρκειας των Στεγάστρων Καλατράβα στο Κεντρικό Στάδιο και στο Ποδηλατοδρόμιο, προκειμένου να συγκροτηθεί άμεσα ομάδα ειδικών, σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ώστε να αξιολογηθούν οι παραδοχές και τα συμπεράσματά της και να προταθούν οι περαιτέρω αναγκαίες ενέργειες.
Συμπεράσματα και ερωτήματα που προκύπτουν από την υπόθεση των στεγάστρων ΟΑΚΑ
- Είναι παντελώς αβάσιμοι οι ισχυρισμοί πως κανείς δεν γνώριζε ποια ήταν η κατάσταση των στεγάστρων καθώς υπάρχει η ομολογία από τον ίδιο τον πρωθυπουργό πως υπάρχει πρόβλημα με τα στέγαστρα και δεν έχει γίνει η παραμικρή παρέμβαση, έλεγχοςκαι συντήρηση από το 2004 και την κατασκευή των στεγάστρων.
- Οι δικαιολογίες για χαμένα εγχειρίδια συντήρησης είναι επιεικώς απαράδεκτες καθώς αυτό που αποδεικνύεται είναι η ανεπάρκεια των εμπλεκομένων φορέων διοίκηση ΟΑΚΑ, υπουργείο Αθλητισμού και πλέον ΤΑΙΠΕΔ να πράξουν έγκαιρα τους απαραίτητους ελέγχους και για όσο διαρκούν οι έλεγχοι να μην γίνεται χρήση των χώρων από πολίτες. Χαρακτηριστικό πως είχαμε αλλαγή προσώπων στη διοίκηση του ΝΠΙΔ ΟΑΚΑ από την κυβέρνηση αμέσως μετά από το λουκέτο στα στάδια.
- Η διαδικασία εκπόνησης της μελέτης μετά από διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ και σύμβαση με ανάδοχο, αποδεικνύει πως αυτός ο φορέας είναι ο πλέον ακατάλληλος να ασκεί οποιαδήποτε ενέργεια που σχετίζεταιμε τις δημόσιες υποδομές. Χαρακτηριστικό είναι πως η μελέτη για τα στέγαστρα έφυγε με εντολή της κυβέρνησης αμέσως από το ΤΑΙΠΕΔ για να ακολουθήσει η αξιολόγηση της σε δεύτερο επίπεδο.
- Η εμπλοκή του ΤΕΕ και της διοίκησης Στασινού για τον έλεγχο της σχετικής μελέτης γίνεται κατά παράβασηκάθε διαδικασίας εκπόνησης δημσίων έργων και μελετών στη χώρα. Είναι πρωτοφανές η κεντρική διοίκηση με τις αρμόδιες υπηρεσίες της να παραδέχεταιτην ανικανότητα της να ελέγξει την ασφάλεια μιας κατασκευής και να πετάει το μπαλάκι των ευθυνών στο τεε και στο εμπ.
- Η διοίκηση Στασινού οφείλει να ενημερώσει την αντιπροσωπεία του ΤΕΕ για τις ενέργειες που έχει κάνει έως τώρα. Οι ενέργειες που οφείλει να πράξει το τεε το επόμενο διάστημα για το θέμα είναι αντικείμενο συζήτησης και απόφασης των οργάνων του τεε και όχι αποκλειστικό προνόμιο του προέδρου Στασινού ο οποίος έσπευσε να ανακοινώσει στα μμε πως «η εκτίμησή μου είναι ότι το αργότερο μέχρι το καλοκαίρι του 2024 το ΟΑΚΑ θα ανοίξει». Από που προκύπτει άραγε αυτή η εκτίμηση ?
Μήπως από τον ίδιο το χαρακτήρα που έχει λάβει πλέον το ΤΕΕ με τη διοίκηση Στασινού να έχει γίνει αναθέτουσα αρχή εργολαβιών μελετών και έργων πολλών εκατομμυρίων ευρώ σε αντικείμενα που είναι υποχρέωση της πολιτείας να εκτελεί? Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι δεκάδες διαγωνισμοί που κάνει το τεε για τα τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια. Αλλά και για ένα ζήτημα που σχετίζεται με την ασφάλεια των κατασκευών όπως είναι ο διαγωνισμός του ΤΕΕ για την ανάπτυξη έξυπνων υποδομών γεφυρών στις 13 περιφέρειες της χώρας, έργο προϋπολογισμού 180,3 εκατ. Ποια είναι άραγε η Επιτροπή που αποφασίζει για την Αξιολόγηση των Οικονομικών Προσφορών του Ηλεκτρονικού Διαγωνισμού “ΕΞΥΠΝΕΣ ΓΕΦΥΡΕΣ” ? Αποκλειστικά και μόνο ο πρόεδρος Στασινός: Απόφαση Προέδρου 06-09-2023
Κρατική ασφάλεια υποδομών για την κοινωνία – όχι ιδιωτική ασφάλιση για την κερδοφορία
Το κλείσιμο του ΟΑΚΑ λόγω προβλημάτων στατικότητας στα στέγαστρα, είναι ακόμα ένα περιστατικό που αποδεικνύει περίτρανα πως αντιμετωπίζει η κεντρική διοίκηση του κράτους το σύνολο των δημοσίων υποδομών της χώρας και όχι μόνο τις λεγόμενες “ολυμπιακές υποδομές”. Γέφυρες, Σήραγγες, Λιμάνια, Σχολεία, Αθλητικές Εγκαταστάσεις, Οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, αντιπλημμυρικά έργα, Πανεπιστήμια, Νοσοκομεία, Μουσεία, Δημόσια Κτίρια, συμπληρώνουν δεκαετίες από την κατασκευή τους και ειδικά τα τελευταία μνημονιακά χρόνια, ο έλεγχος και η συντήρηση τους εξαφανίστηκε παντελώς.
Μόνο όταν συμβεί ένα προδιαγεγραμμένο ατύχημα ύστερα από ένα σεισμικό επεισόδιο, μια έντονη πλημμύρα ή μια μεγάλη πυρκαγιά, εμφανίζεται στο δημόσιο λόγο το ζήτημα της ασφάλειας των υποδομών. Με το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη αποδείχθηκε το ξεχαρβάλωμα των υπηρεσιών ασφαλείας και της τηλεδιοίκησης με την ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ. Με τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία αποδείχθηκε πως τα αντιπλημμυρικά έργα της χώρας ή θα είναι ανύπαρκτα ή θα γίνονται χωρίς κεντρικό σχεδιασμό αποσπασματικά. Με το θανατηφόρο ατύχημα της κατάρρευσης της γέφυρας στην Πάτρα αποδείχθηκε πως δουλεύει το σύστημα παραγωγής δημοσίων έργων στην χώρα με τις αρπαχτές των μεγαλοεργολάβων σε πλήρη συνεργασία με το κεντρικό κράτος. Με τα καθημερινά περιστατικά επικίνδυνων βλαβών σε δημόσια κτίρια, κυρίως σε σχολεία και νοσοκομεία που έχουν οδηγήσει σε σοβαρά ατυχήματα, αποδείχθηκε η ανυπαρξία ελέγχων τρωτότητας των κατασκευών, προσεισμικού ελέγχου 1ου και 2ου βαθμού που θα οδηγήσει σε άμεσες επεμβάσεις άρσης της τρωτότητας των κατασκευών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αντιμετώπισης της κυβέρνησης της ΝΔ για την αποκατάσταση της ασφάλειας των δημοσίων υποδομών
Το Μάρτιο του 2021 μετά από το μεγάλο σεισμό στην περιοχή της Ελασσόνας Θεσσαλίας, μεταξύ πολλών άλλων καταστροφών, είχε υποστεί σημαντικές βλάβες το κτίριο του Δημοτικού Σχολείο στο Δαμάσι Τυρνάβου, καθιστώντας το κτίριο ακατάλληλο για χρήση από τη σχολικη κοινοτητα. Ποιες ήταν οι ενέργειες της επίσημης πολιτείας για την αποκατάσταση αυτού του πολύ σοβαρού προβλήματος σε μια κρίσιμη υποδομή της χώρας? Η παρέμβαση του πρωθυπουργου στην κατασκευαστική εταιρεία ΤΕΡΝΑ για απευθείας ανάθεση της κατασκευής νέου σχολείου μέσω της λεγόμενης “δωρεάς”. Το σχολείο πράγματι ήταν έτοιμο πριν την έναρξη της επόμενης σχολικής χρονιά, με μια μικρή λεπτομέρεια στην όμορφη αυτή ιστορία. Η ίδια εταιρεία ΤΕΡΝΑ ήταν αυτή που είχε αναλάβει τις εργολαβίες με όρους κατεπείγοντος για την αποκατάσταση των ίδιων περιοχών της περιφέρειας Θεσσαλίας που επλήγησαν από τον Ιανό το Σεπτέμβριο του 2020. Οι συγκεκριμένες εργολαβίες ήταν κάποια εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ και οι μόνο κατ όνομα εκπτωσεις των έργων κάτω του 10%. Αυτοί είναι διαχρονικά οι “ευεργέτες” με τις “δωρεές” τους με τις πλάτες των κυβερνητικών συνεργατών τους, πάντα εις βάρος της κοινωνίας η οποία και δοκιμάζεται από τις φυσικές καταστροφές και πληρώνει τελικά τα υπερκέρδη των αρπακτικών.
Η ευθύνη του τεχνικού κόσμου για την ασφάλεια των υποδομών της χώρας
Η ασφάλεια των δημοσίων υποδομών (κτιριακών κατασκευών, συγκοινωνιακών και υδραυλικών έργων, αθλητικών εγκαταστάσεων κ.α.) η οποία πρέπει να είναι ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ της πολιτείας, αποχαρακτηρίζεται ως τέτοια και οδηγούμαστε με ταχείς ρυθμούς σε καθεστώς ιδιωτικοποίησης της ασφάλειας των υποδομών και ατομικής ευθύνης των πολιτών.
Ο τεχνικός κόσμος της χώρας, μέσα από το τεε, τους επιστημονικούς συλλόγους, τα σωματεία μηχανικών δημοσίου και ιδιωτικού τομέα πρέπει να αντιταχθεί άμεσα στην παραπάνω αρνητική εξέλιξη.
Η ευθύνη της ασφάλειας των δημοσίων υποδομών πρέπει να παραμείνει στα χέρια της πολιτείας.
Απαιτείται άμεσος έλεγχος και συντήρηση όλων των κρίσιμων υποδομών της χώρας.
Χρειάζεται άμεσα να στελεχωθούν όλες οι τεχνικές υπηρεσίες του δημοσίου που σχετίζονται με τις υποδομές με μηχανικούς.
Να μη γίνει αποδεκτή καμία λογική υποχρεωτικής ιδιωτικής ασφάλισης των κατασκευών απέναντι σε φυσικές καταστροφές.
Οι υποδομές της χώρας πρέπει να παραμείνουν δημόσιες και ασφαλείς για την κοινωνία με αποκλειστική κρατική ευθύνη.