” Το παρακάτω ψήφισμα κατατέθηκε εκ μέρους της ΑΡΑΓΕΣ στην Αντιπροσωπεία ΤΕΕ που πραγματοποιήθηκε στις 10-11 Μαΐου. “
Μεσίτης των εισπρακτικών η κυβέρνηση, σπρώχνει τους ασφαλισμένους στην απόγνωση
Με διάταξη του αρ. 215 του σχεδίου νόμου για την «Ενίσχυση της Κεφαλαιαγοράς και άλλες διατάξεις» εισάγεται ρύθμιση με βάση την οποία θα επιτρέπεται η ανάθεση σε ιδιώτες, δηλαδή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, εργασιών υποστηρικτικής φύσης, σχετικών με τη διαχείριση ληξιπρόθεσμων οφειλών από ασφαλιστικές εισφορές, το μητρώο οφειλετών, το σχεδιασμό και την εκτέλεση δράσεων για την επίτευξη των σκοπών του ΚΕΑΟ.
Με απλά λόγια, η κυβέρνηση και η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως «ρίχνουν στο παιχνίδι» του κυνηγιού οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών τις μεγάλες εισπρακτικές του ν. 3758/2009 (εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις) που γιγαντώθηκαν και «εκπαιδεύτηκαν» από την διαχείριση των “κόκκινων δανείων”, οφειλών από λογαριασμούς ενέργειας κλπ. Άλλωστε, δεν το κρύβουν. Στο Δελτίο Τύπου που δημοσίευσε το Υπουργείο διαφημίζοντας την προτεινόμενη διάταξη αναφέρεται ότι σκοπός είναι όχι η απαλλαγή του Δημοσίου από κάποιο διοικητικό/ διαχειριστικό βάρος, αλλά η βελτίωση της εισπραξιμότητας με την αξιοποίηση της «τεχνογνωσίας» των εισπρακτικών.
- Θέλουν να αξιοποιήσουν τις πρακτικές … «ήπιας προσέγγισης» των εισπρακτικών!
Η Υπουργός συνεχίζει την προώθηση του μέτρου βαφτίζοντας το μαύρο άσπρο, τονίζοντας ότι [με το μέτρο αυτό] «Ο e-ΕΦΚΑ θα μπορέσει να αξιοποιήσει την εμπειρία και τη χρήση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου στη διαδικασία ενημέρωσης των οφειλετών, όπως για παράδειγμα στην υιοθέτηση πρακτικών, ήπιας προσέγγισης, σε αντίθεση με πρακτικές πίεσης και απειλών περί αναγκαστικών μέτρων κατάσχεσης» [sic].
Φυσικά, οι πρακτικές «ήπιας προσέγγισης» που ακολουθούν οι εισπρακτικές εταιρείες σε βάρος οφειλετών είναι γνωστές τοις πάσι, είναι δε τέτοιες που έχουν οδηγήσει σε αμέτρητες αποφάσεις επιβολής τσουχτερών προστίμων από τη Γενική Διεύθυνση Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου σε εισπρακτικές εταιρείες για πλείστες αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως επαναλαμβανόμενες και πιεστικές οχλήσεις, μη ορθή ενημέρωση για το υπόλοιπο, οχλήσεις για δήθεν ληξιπρόθεσμες οφειλές που είχαν εξοφληθεί ή ρυθμιστεί, αποτρεπτική δυσχέρανση διαδικασιών ρυθμίσεων οφειλών. Αυτές είναι οι πρακτικές …ήπιας προσέγγισης που λείπουν από την εργαλειοθήκη του Δημοσίου και επιδιώκει να εφαρμόσει ως προς τις ασφαλιστικές εισφορές το Υπουργείο.
Ούτε διευκρινίζεται, άλλωστε, με ποιο σύστημα θα αμείβονται με βάση τη σύμβασή τους με τον e-ΕΦΚΑ οι εν λόγω εταιρείες και εάν λχ θα αμείβονται με ποσοστά επί των εισπράξεων και αντίστοιχα μέσα που γεννούν κίνητρα για την επιστράτευση αθέμιτων πρακτικών.
- Οφείλεται άραγε η συσσώρευση ασφαλιστικών οφειλών στην απουσία επίμονων τηλεφωνικών οχλήσεων των ασφαλισμένων;
Φυσικά η αναγκαιότητα προσφυγής σε τέτοια μέτρα δεν επιβεβαιώνεται από τα δεδομένα που το ίδιο το ΚΕΑΟ έχει δημοσιεύσει, τα οποία αποδεικνύουν διαρκή αύξηση σε ετήσια βάση των εισπραττόμενων ποσών με τα ήδη παρεχόμενα εργαλεία (από 2020 1.126.074.356 € το 2020 σε 1.960.602.100 € το 2024).
Όμως, ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι, βέβαια, από που προκύπτουν τα προβλήματα εισπραξιμότητας που θέλει η κυβέρνηση να επιλύσει, αναφέροντας ότι «οι οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ αγγίζουν σήμερα τα 49 δισεκατομμύρια ευρώ, με τα 32 δισεκατομμύρια ευρώ να είναι κύριες, ενώ τα υπόλοιπα προσαυξήσεις». Αυτή η κυνική ομολογία αποτυχίας της οικονομικής και κοινωνικοασφαλιστικής πολιτικής της κυβέρνησης, όχι μόνο δεν μπορεί να δικαιολογήσει την κοινωνική αναλγησία που συνεπάγεται το προτεινόμενο μέτρο, δηλαδή η προσφυγή σε ιδιώτες, γνωστούς για τις επιθετικές και πιεστικές πρακτικές τους, για να μπει το «μαχαίρι στο λαιμό» των ασφαλισμένων, αλλά αντιθέτως, αναδεικνύει ότι με το μέτρο αυτό δεν πρόκειται να λυθεί το αδιέξοδο στο οποίο η κυβερνητική, και συνολικότερα αγοραία, νεοφιλελεύθερη πολιτική, έχει οδηγήσει το ασφαλιστικό σύστημα.
Τα δεδομένα είναι αμείλικτα. Με βάση την πλέον πρόσφατη έκθεση του Κ.Ε.Α.Ο., το 88,03% των οφειλετών (1.888.365 οφειλέτες) έχουν οφειλή ποσού έως 30.000 ευρώ. Μάλιστα, το 73,44% των οφειλετών (1.575.353 οφειλέτες) έχουν οφειλή έως 15.000 ευρώ. Καταρρίπτεται, συνεπώς, πλήρως το αφήγημα της κυβέρνησης ότι δήθεν η συσσώρευση ανείσπρακτων προέρχεται από «στρατηγικούς κακοπληρωτές» και η επιστράτευση των «μεγάλων μέσων», δηλαδή η απελευθέρωση του «ιδιωτικού στρατού» εισπρακτικών που έχει εκθρέψει η κυβέρνηση πάνω στο πτώμα της πρώτης κατοικίας τα τελευταία χρόνια, θα βελτιώσει την κατάσταση του ασφαλιστικού. Η συσσώρευση ανείσπρακτων οφειλών (ενδεικτικά 89.906.722 € κύριας οφειλής και πρόσθετων τελών μεταβιβάστηκαν στο ΚΕΑΟ το 2023, ενώ 206.109.413 € αντίστοιχα μεταβιβάστηκαν το 2024) αναμφίβολα αφορά σε συντριπτικά ποσοστά τα χαμηλά εισοδήματα και οφείλεται κατά βάση στην αδυναμία πληρωμής των ασφαλιστικών εισφορών που έχει προκαλέσει η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, η εγκατάλειψη των ασφαλισμένων στον καλπάζοντα πληθωρισμό, η φορολογική αφαίμαξη, εργαζόμενων και επαγγελματιών, ο βραχνάς των διαρκώς αυξανόμενων ασφαλιστικών εισφορών (βλέπε σχετικά ψηφίσματα μας εδώ και εδώ).
- Συσσώρευση ασφαλιστικών οφειλών: Μεγάλο πρόβλημα για τους Μηχανικούς και κυρίως νέους
Όσον αφορά στους Μηχανικούς ελεύθερους επαγγελματίες, με τις διαρκείς αυξήσεις των ασφαλιστικών εισφορών -τη στιγμή μάλιστα που παρέχονται συντάξεις – ψίχουλα, που είναι αδύνατο να καλύψουν τις προϋποθέσεις αξιοπρεπούς διαβίωσης-, οι ασφαλιστικές υποχρεώσεις αποτελούν έναν από τους βασικότερους, αν όχι τον κύριο παράγοντα εγκατάλειψης του επαγγέλματος και την βασική αιτία συσσώρευσης οφειλών ήδη από τα πρώτα χρόνια του επαγγέλματος για τους νέους συναδέλφους. Οφειλές που κουβαλάνε ως βάρος σε όλη τη συνέχεια της επαγγελματικής ζωής, και που γίνονται βουνό, αν συνυπολογιστούν οι δόσεις των ρυθμίσεων και οι αυξανόμενες τρέχουσες δόσεις. Σε αυτό το φόντο, η προσθήκη του κυνηγιού των εισπρακτικών, μόνο απόγνωση στους συναδέλφους και επιτάχυνση της μαζικής εξόδου από το επάγγελμα μπορεί να προκαλέσει. Στόχος φυσικά που εναρμονίζεται πλήρως με τη συνολική πολιτική της κυβέρνησης για το επάγγελμα του Μηχανικού.
Και όλα αυτή την ίδια στιγμή που οι εισφορές μας ανήλθαν μετά τις συνεχείς αυξήσεις μετά το 2019 σε προ μνημονίου επιπεδα (οι εισφορές του ΕΦΚΑ πλέον έφτασαν τις εισφορες του πρώην ΤΣΜΕΔΕ) ενώ οι παροχές είναι μειωμένες. Με εκείνες τις εισφορές και στα πλαίσια διαφορετικού ασφαλιστικού συστήματος είχαν δημιουργηθεί αποθεματικά και περιουσιακά στοιχειά σε ακίνητα και καθόλου αποτρεπτικό δεν το γεγονός ότι λαμβάναμε περισσότερες παροχές και καλύτερες συντάξεις. Η αρπαγή των αποθεματικών, οι ψευτοεπενδυσεις στην Άττικα Μπανκ και αλλού και η “αξιοποίηση” των κτιριακών περιουσιακών στοιχείων του πρώην ΤΣΜΕΔΕ είναι που καθιστά μη βιώσιμα τα ταμεία και όχι η κάλυψη των αναγκών των ασφαλισμένων. Αντί να δώσουν λύση στις τεράστιες καθυστερήσεις (2-3 χρονων) στις απονομές συντάξεων και στις εγγραφές νέων συναδέλφων στο ταμείο κυνηγάν τους συναδέλφους και οδηγούν το ταμείο σε νέα έξοδα προς αρπαχτικά- ιδιώτες.
- Μέτρο – δωράκι στις εισπρακτικές και όχι λύση για το ασφαλιστικό
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι όσο δεν προβλέπεται ασφαλιστική και φορολογική ελάφρυνση και αύξηση του εισοδήματος των ασφαλισμένων δεν πρόκειται να βελτιωθεί το αδιέξοδο των συσσωρευμένων ασφαλιστικών εισφορών. Αλλά, επιπλέον, η κυβερνητική υποκρισία περισσεύει όταν επιλέγεται ένα τόσο ακραίο και ανάλγητο μέτρο, επικαλούμενη την στασιμότητα στις εισπράξεις, ενώ την ίδια ώρα αρνείται το πάγιο αίτημα της επαναφοράς της δυνατότητας αποτελεσματικών ρυθμίσεων (120 δόσεων), η στέρηση του οποίου καθιστά ανείσπρακτες οφειλές που θα μπορούσαν κάλλιστα να ρυθμιστούν και να ξεκινήσουν να εισπράττονται και εξοφλούνται σε τακτική βάση. Είναι, φυσικά, διαφορετικό να ρυθμίζεις μια οφειλή 30.000 ευρώ σε 12 δόσεις κατ’ ανώτατο (με δόση 2.500 ευρώ μηνιαία) και διαφορετικό σε 120 δόσεις (με δόση 250 ευρώ μηνιαία). Ή θα μπορούσε σε περιπτώσεις μεγάλων οφειλών να υπάρχει (α) συμψηφισμός με το προσδοκώμενο Εφάπαξ ή και (β) διαγραφή οφειλών για ορισμένα έτη αξιοποιώντας τις αποφάσεις του ΣτΕ για 10ετή παραγραφή ασφαλιστικών απαιτήσεων ή με αντίστοιχη διαγραφή ασφαλιστικού χρόνου.
Η κυβέρνηση δεν επιδιώκει στην πραγματικότητα να λύσει τα προβλήματα που επικαλείται, τα οποία άλλωστε, η ίδια η πολιτική της προκαλεί και επιδεινώνει. Μάλλον επιδιώκει ένα ακόμη δωράκι στις εισπρακτικές, τα συμφέροντα των οποίων διαχρονικά μεσιτεύει, ανοίγοντας τις «δουλειές» τους σε ένα ακόμη πεδίο κρατικής ευθύνης, αυτό των οφειλετών στα ασφαλιστικά ταμεία.
- Αντισυνταγματικότητα και σοβαροί κίνδυνοι για τα προσωπικά δεδομένα
Είναι προφανές ότι όσον αφορά στην προτεινόμενη διάταξη τίθενται σοβαρά ζητήματα αντισυνταγματικότητας δεδομένου ότι η λειτουργία της κοινωνικής ασφάλισης αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του πυρήνα της δημόσιας εξουσίας και δεν δύναται να παραχωρηθεί σε ιδιώτες, όπως εύστοχα έχουν αναδείξει και συναγωνιστές μας Δικηγόροι.
Ταυτόχρονα, από τα προφανή «αγκάθια» της ρύθμισης είναι η παράδοση στους ιδιώτες και ανεξέλεγκτη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων εκατομμυρίων ασφαλισμένων. Η προτεινόμενη διάταξη απλώς αναμασά μια παραπομπή σε γενικώς εφαρμοστέες διατάξεις και στο όποιο μελλοντικό συμβατικό κείμενο θα συνταχθεί μεταξύ του e-ΕΦΚΑ και των εισπρακτικών, χωρίς να έχει επιχειρήσει να περιγράψει μια στοιχειώδη οριοθέτηση της επεξεργασίας. Δεν γίνεται η στοιχειώδης προσπάθεια να προσδιοριστεί το εύρος των προσωπικών δεδομένων, η μεταβίβαση και επεξεργασία των οποίων είναι απαραίτητη, η χρονική διάρκεια της κατοχής και επεξεργασίας τους, οι συγκεκριμένοι περιοριστικοί σκοποί, που ασφαλώς δεν μπορούν να προσδιοριστούν αρκούντως από τη διατύπωση του σκοπού της «διαχείρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών από ασφαλιστικές εισφορές», τα δικαιώματα του υποκειμένου κ.ά. Ανοίγεται, έτσι, η πόρτα για τη μεταβίβαση απεριόριστων προσωπικών δεδομένων των ασφαλισμένων σε εισπρακτικές. Το γεγονός δε ότι οι ίδιες αυτές εισπρακτικές – και αμιγώς κερδοσκοπικές – εταιρείες θα διαχειρίζονται πλείστες λειτουργίες και δραστηριότητες, από την είσπραξη οφειλών ασφαλιστικών εισφορών, μέχρι οφειλών ενέργειας και κόκκινα δάνεια, επιτρέπει την ανεξέλεγκτη συσσώρευση προσωπικών δεδομένων για την οικονομική συμπεριφορά πολιτών έναντι διαφορετικών συναλλασσόμενων (δημόσιων ή ιδιωτικών), δημιουργεί σοβαρές εστίες κινδύνου, σε μια περίοδο που τα προσωπικά δεδομένα συνιστούν οικονομικές αξίες για πλείστους, οικονομικά αποδοτικούς, σκοπούς.
- Να μην ανοίξει ο δρόμος για τις εισπρακτικές και στην κοινωνική ασφάλιση- οι Μηχανικοί μαζί με τους υπόλοιπους αυτοαπασχολούμενους έχουμε διπλό καθήκον αντίστασης
Απέναντι στον κυνισμό και την κυβερνητική αναλγησία πρέπει να υψωθεί ένα μαζικό κοινωνικό τείχος αγώνα που να πει «ως εδώ». Μια κοινωνική συμμαχία, που μπορεί να είναι ευρύτατη και να οριοθετήσει την κυβερνητική επιθετικότητα, όταν παλεύει ενωμένα και έχει στόχους, όπως φάνηκε καθαρά στις μεγάλες κινητοποιήσεις για τα Τέμπη.
Για να το πετύχουμε αυτό, δεν αρκεί μια όψιμη αντίδραση, εκ των υστέρων, όταν η κατάσταση φτάνει στα άκρα, και αφού έχουμε πρώτα στρώσει το έδαφος για να επιτραπεί η κυβερνητική ασυδοσία, όπως μας έχει συνηθίσει η Διοίκηση του ΤΕΕ
Χρειάζεται ένα μεγάλο μέτωπο αγώνα, να σηκωθεί ο Τεχνικός κόσμος στο ύψος των περιστάσεων και να αγωνιστεί δίπλα στην κοινωνία που διαδηλώνει, διεκδικεί, απεργεί για αξιοπρέπεια και δικαιοσύνη. Να ζητήσει προοπτική για τον εαυτό της και ιδιαίτερα τους νέους και τους λιγότερο ισχυρούς, να συγκρουστεί με την κυβέρνηση που έχει παραβιάζει κάθε αρχή και κάθε κανόνα, να αντιπαραβάλει σε μια κυβέρνηση που νομοθετεί καθ’ υπαγόρευση των εισπρακτικών, θεσμούς και συλλόγους που θα φοβίζουν την εξουσία και θα εμπνέουν την κοινωνία.
Στο ζήτημα της επιχειρούμενης ιδιωτικοποίησης της εισπρακτικής λειτουργίας του ΚΕΑΟ χρειάζεται πάνδημη, αποφασιστική μάχη. Και πρέπει αυτήν, να την κερδίσουμε.
Να καταργηθεί το ΚΕΑΟ, να μειωθούν οι ασφαλιστικές εισφορές, να βελτιωθούν οι συντάξεις