Νέος Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων: Πώς η κρατική ευθύνη γίνεται ατομική!

Νέος Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων

Πώς να μετατρέψετε τη θεσμική κρατική ευθύνη σε ατομική ευθύνη των πολιτών!

Πώς να εξαλείψετε τα δέντρα για να μην καίγονται τα σπίτια!

Δόθηκε στη δημοσιότητα (ΦΕΚ 3475Β/24-05-2023) ο Νέος Κανονισμός Πυροπροστασίας για ακίνητα εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων, περιοχών περιαστικού πρασίνου, χορτολιβαδικών εκτάσεων και εντός πάρκων και αλσών. Με αυτό υποχρεώνονται οι ιδιοκτήτες ακινήτων ευρισκόμενων μέχρι και 300 μέτρα από τις εκτάσεις αυτές να προβούν σε μια σειρά από ενέργειες, όπως σύνταξη τεχνικών εκθέσεων, αξιολόγηση επικινδυνότητας και λήψη μέτρων πυροπροστασίας για τα ακίνητά τους, εντός συγκεκριμένων, στενών χρονικών ορίων (10/5/2024 για τις αξιολογήσεις), με το κύριο μέρος της ευθύνης παρακολούθησης και ελέγχου της διαδικασίας να ανατίθεται στους Δήμους της χώρας.

Επίσης προβλέπεται η υποχρεωτική κοπή δέντρων σε απόσταση από 5 ως 7,5 μέτρα από οποιαδήποτε οικοδομή εντός σχεδίων πόλεων και σε βάθος 300 μέτρων από το όριο δασών και δασικών εκτάσεων, με ευθύνη και έξοδα των ιδιοκτητών των ακινήτων. Παράλληλα οι Δήμοι πρέπει να δημιουργήσουν ζώνες προστασίας 2 μέτρων γύρω από τα κτίρια απομακρύνοντας και τα δέντρα των πεζοδρομίων. Πρακτικά επιβάλουν την αποψίλωση από δέντρα σε μεγάλα τμήματα ή και ολόκληρους οικισμούς που βρίσκονται κοντά σε δασικές εκτάσεις. Ειδικά για την Αττική και για την Θεσσαλονίκη το αποτέλεσμα θα είναι καταστροφικό καθώς το λιγοστό πράσινο που βρίσκεται εντός αμιγώς οικιστικών και πυκνοκατοικημένων περιοχών που συνορεύουν με τους ορεινούς όγκους του λεκανοπεδίου της Αττικής και το Σέιχ Σου θα πρέπει να αποψιλωθεί. Οι πόλεις με το χαμηλότερο δείκτη πρασίνου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και τις μεγαλύτερες ανάγκες λόγω των κλιματικών συνθηκών θα δεχθούν ένα ακόμη πλήγμα που θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τις συνθήκες διαβίωσης.

Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ένα πράγμα εξ’ αρχής: Η απάντηση στην αναγκαιότητα ενός τέτοιου κανονισμού είναι προφανής. Θα έπρεπε να υπάρχει προ πολλού ένα κανονιστικό πλαίσιο την ευθύνη της εφαρμογής του οποίου θα έπρεπε να είχαν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους, καθώς μάλιστα είναι το ίδιο το κράτος που πρακτικά ανέχθηκε, όταν δεν υποβοηθούσε κιόλας την ανεξέλεγκτη οικοδομική δραστηριότητα και κάθε είδους αυθαιρεσία στις δασικές εκτάσεις, με την αδιαφορία του, με την μη κατάρτιση κτηματολογίου ή για λόγους πελατειακής εξυπηρέτησης.

Η ανάθεση στους ιδιοκτήτες των ακινήτων στους οποίους, μαζί με τους Δήμους, κυρίως επαφίεται η φροντίδα της πυροπροστασίας των ακινήτων δεν μπορεί να κρύψει τις χρόνιες ευθύνες του κρατικού μηχανισμού. Ο οποίος έρχεται σήμερα να εφαρμόσει έναν Κανονισμό, όχι με ένα σχεδιασμένο τρόπο εντός ρεαλιστικών χρονικών ορίων υλοποίησης, αλλά με το πιστόλι στον κρόταφο απέναντι στους πολίτες, οι οποίο καλούνται να σηκώσουν και το αντίστοιχο οικονομικό βάρος, αλλά και απέναντι σε διαλυμένες δημοτικές υπηρεσίες που καλούνται να φέρουν το κύριο βάρος της ελεγκτικής διαδικασίας.

Ακριβώς επειδή ένας αντιπυρικός σχεδιασμός θα πρέπει να γίνει με σοβαρούς όρους, θα προϋπέθετε ένα μεγάλο διάστημα προετοιμασίας εφαρμογής του, ώστε να μπορεί να γίνει ο ανάλογος προγραμματισμός τόσο από τους ιδιοκτήτες ακινήτων, όσο και η μελέτη των απαιτήσεων από τους τεχνικούς επιστήμονες που θα συντάξουν τις εκθέσεις και αξιολογήσεις, όσο και κυρίως από τις δημοτικές υπηρεσίες. Αντ΄ αυτού έχουμε μια καταστροφική, νεοφιλελεύθερης έμπνευσης, αντίληψη μετάθεσης της εφαρμογής κανόνων στην ατομική ευθύνη του πολίτη, ο οποίος καλείται να προσλάβει άμεσα μηχανικό για να αξιολογήσει το ακίνητο, θα συντάξει τεχνική έκθεση και, με παράταση 1 έτους για τις υψηλές επικινδυνότητες και 2 για τις χαμηλές, θα πρέπει να προβεί στις ανάλογες κατασκευές. Μετατρέπει, δε, το μηχανικό και τον υπάλληλο του Δήμου σε κυνηγό κεφαλών, αφού θα είναι αυτός που θα δηλώνει σε ειδική πλατφόρμα, τον πολίτη που δεν έχει ανταποκριθεί στα προβλεπόμενα, προκειμένου ο τελευταίος να καταβάλει πρόστιμα που θα εκκινούν από 500 Ευρώ!

Για δε το κυρίαρχο ζήτημα της ευθύνης ελέγχου της εφαρμογής του κανονισμού που ανατίθεται στους δήμους, αρκεί να αναφερθεί ότι μόλις στις 15/3/2024 εστάλη το πρώτο ενημερωτικό έγγραφο οδηγιών προς αυτούς από το ΥΠΕΝ, το οποίο μάλιστα τους αναθέτει να ενημερώσουν του δημότες ΄΄για την ισχύ του Κανονισμού και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτόν’’(!), να εντοπίσουν τις περιοχές της χωρικής τους αρμοδιότητες και να δώσουν οδηγίες στους ιδιώτες που μένουν στις περιοχές αυτές. Επιπρόσθετα καλεί του δήμους να ορίσουν τις Ζώνες Προστασίας στην περίπτωση των Οικισμών και να εναρμονισθούν με τυχόν υπάρχοντα σχέδια Πολιτικής Προστασίας. Παράλληλα θα πρέπει να καταρτίσουν Ειδικό Μητρώο ακινήτων στο οποίο θα καταχωρούν τεχνικές εκθέσεις, έντυπα αξιολόγησης και δηλώσεις εφαρμογής των μέτρων πυροπροστασίας των ιδιοκτητών, μέχρι τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας καταχώρησης των στοιχείων. Τέλος, θα συγκροτήσουν και τις τριμελείς επιτροπές δειγματοληπτικού ελέγχου των ακινήτων, αποτελούμενες από ένα δασολόγο ή γεωπόνο, έναν μηχανικό και έναν υπάλληλο του τμήματος Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας, ενώ αν δεν διατίθενται οι ειδικότητες αυτές, στις επιτροπές θα μπορούν να ορισθούν υπάλληλοι από άλλες υπηρεσίες του δήμου, σχετικών ειδικοτήτων, π.χ. από την Υπηρεσία Δόμησης, που ως γνωστόν υπάρχει υπερπληθώρα από αυτούς!

Ποιος κοροϊδεύει, ποιόν;

Για όποιον στοιχειωδώς γνωρίζει την κατάσταση των Δήμων, η δυνατότητα αυτών να ανταποκριθούν στις ολοένα και πιο αυξημένες τους αρμοδιότητες, χωρίς την ανάλογη πρόβλεψη πόρων και ειδικευμένου προσωπικού, είναι μηδαμινή. Οι δήμοι αδυνατούν να επιτελέσουν ακόμα και στοιχειώδεις λειτουργίες τους όπως η διατήρηση ασφαλών σχολείων, η καθαριότητα, τα λειτουργικά έξοδα των δομών τους, τις δημοτικές υπηρεσίες υγείας, κλπ. Πως είναι δυνατόν να επιβαρυνθούν και με πρόσθετα καθήκοντα χωρίς ενίσχυση; Πως θα διευθετήσουν οι δήμοι τα εξειδικευμένα θέματα της πυροπροστασίας ακινήτων σε δάση όταν δεν μπορούν να διαχειριστούν τη συντήρηση δύο πυρανιχνευτών και του πίνακά τους σε έναν Παιδικό Σταθμό; Για θέματα μάλιστα που δεν απαιτείται μόνο προσωπικό εξειδικευμένο στο αντικείμενο, αλλά και στοχευμένα εκπαιδευμένο σε αυτό;

Οι Δήμοι, με τις αδυναμίες που έχουν, καλούνται να αξιολογήσουν τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν από τον ίδιο το Δήμο στις περιπτώσεις των οικισμών και οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται από δασικές εκτάσεις., Εκεί, δηλαδή, όπου ο κανονισμός εφαρμόζεται ‘’πέριξ των ορίων’’ του οικισμού και ειδικότερα απαιτείται ο ίδιος ο Δήμος να προβεί στο χαρακτηρισμό επικινδυνότητας και στη δημιουργία Ζώνης Προστασίας σε απόσταση 10μ περιμετρικά του οικισμού. Εδώ δημιουργούνται πολλά ερωτήματα για τον τρόπο που θα γίνει η διαχείριση αυτής της ζώνης, καθώς γνωρίζουμε ότι κάθε δημοτική αρχή υπόκειται σε κριτήρια πελατειακού τύπου, που μπορεί να οδηγήσουν είτε σε πραγματικά περιβαλλοντικά ζητήματα, είτε ακόμα και την επίλυση των ζητημάτων στις ελληνικές καλένδες.

Μάλιστα για τους οικισμούς μεγάλης επικινδυνότητας, ‘’συστήνεται’’ στους δήμους και η εκπόνηση Δασικής Διαχειριστικής Μελέτης με τη συμβολή των δασαρχείων, ενώ γίνονται και συστάσεις για την κατασκευή περιφερειακών οδών γύρω από τους οικισμούς, δικτύων πυρόσβεσης και πυρανίχνευσης και η κατασκευή Οδών Διαφυγής. Δηλαδή για ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα πυροπροστασίας των οικισμών, αυτό της κατασκευής διόδων διαφυγής (ας μην ξεχνάμε πόσο καθοριστικό ήταν αυτό στο Μάτι), το πρόβλημα μεταφέρεται στους Δήμους χωρίς κεντρική κρατική οδηγία για την κατάστρωση αυτών των σχεδίων.

Με δεύτερο έγγραφο οδηγιών (19/4/2024) το ΥΠΕΝ έδωσε παράταση μόνο ενός μήνα για τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών (τεχνική έκθεση, έντυπο αξιολόγηση και προληπτικά μέτρα) και των δήμων, η οποία, με τις παραπάνω δυνατότητες των δήμων, αποτελεί κοροϊδία και έμμεση αναγνώριση ότι η μόνη ευθύνη που θα υπάρξει τελικά είναι η ατομική ευθύνη των πολιτών. Αυτό θα οδηγήσει σε τραγέλαφο τη υπόθεση της προστασίας των ακινήτων, αν δεν δημιουργεί και υπόνοιες ότι όλη αυτή η διαχείριση του ζητήματος με τον τρόπο και στους χρόνους που γίνεται, περιλαμβάνει και την εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων. Γιατί περνά από το μυαλό μας η πιθανότητα της ύπαρξης ενός ακόμα τρόπου οικονομικής ενίσχυσης των ιδιωτικών συμφερόντων των ασφαλιστικών εταιριών! Έτσι, ιδιοκτήτης που θα έχει πλημμελώς εφαρμόσει (κατά την κρίση του εκτιμητή της ασφαλιστικής) τις προβλέψεις για το ακίνητό του, δε θα λαμβάνει αποζημίωση από τις ασφαλιστικές, ούτε, φυσικά, από την κυβέρνηση. Win-win μεταξύ κυβέρνησης και κρατικοδίαιτων εταιριών με την ευθύνη αποκλειστικά στον ιδιοκτήτη του ακινήτου!

Και για να μη θεωρηθούμε λάτρεις συνωμοσιολογιών, αρκεί να θυμηθούμε την κοροϊδία με την ασφάλιση των ακινήτων από φωτιά, με το τυράκι της έκπτωσης 10% στον ΕΝΦΙΑ. Όπου τελικά αποδείχθηκε πως για να υπάρξει αυτή η έκπτωση, οι ασφαλιστικές είχαν συμφωνήσει με την Κυβέρνηση Μητσοτάκη τα ακίνητα να ασφαλίζονται και για πλημμύρες και σεισμούς και όχι μόνο για φωτιά. Προφανώς ο κόσμος κατάλαβε την κοροϊδία και δεν προχώρησε μαζικά σε ασφάλιση του ακινήτου του (για όποιους μπορούσαν βέβαια να σηκώσουν αυτό το κόστος).

Το γενικό συμπέρασμα για το νέο Κανονισμό και ειδικά για τον τρόπο εφαρμογής του είναι πως πρόκειται για μια διαδικασία που τη χαρακτηρίζει η προχειρότητα, η μετάθεση ευθύνης στον πολίτη και στις τοπικές δημοτικές αρχές, προκειμένου το κεντρικό κράτος να παραμείνει ανεύθυνο και αλώβητο από ενδεχόμενο πολιτικό κόστος. Δεν είναι μικρότερης σημασίας και ο εισπρακτικός χαρακτήρας των μέτρων και η οικονομική επιβάρυνση μερίδας των ιδιοκτητών υφισταμένων ιδιοκτησιών που ενδεχομένως να μη μπορούν να προβούν στις προβλεπόμενες κατασκευές.

Θεωρούμε ότι το νομοθέτημα αυτό πρέπει να αποσυρθεί και να ανοίξει ένας ουσιαστικός διάλογος για αυτή την πτυχή της πυροπροστασίας με κεντρικό σημείο την ευθύνη, ρόλο και συμμετοχή της κεντρικής διοίκησης καθώς και της χρηματοδότησης των δράσεων που χρειάζονται για να μπορεί να υλοποιηθούν οι αναγκαίες δράσεις. Σε κάθε περίπτωση εάν η κυβέρνηση επιμένει σε αυτό το ανουσιούργημα το ελάχιστο που οφείλει να γίνει είναι  να δοθεί μεγαλύτερος χρόνος εφαρμογής των μέτρων και να γίνει σοβαρή στελέχωση των φορέων που θα τα ελέγξουν, με ισχυρή συμβολή των κεντρικών υπηρεσιών της Πολιτικής προστασίας και του Πυροσβεστικού Σώματος, τόσο στον τομέα της εκπαίδευσης, όσο και του ελέγχου

ΑΡΑΓΕΣ 16/05/2024