Μετά την απόφαση της συνεδρίασης της Αντιπροσωπείας-ΤΕΕ του Σαββάτου 19/12, συμμετείχαμε στην επιτροπή του τελικού κειμένου εξασφαλίζοντας πως η κριτική στο παρόν πρόγραμμα “εξοικονομω- αυτονομώ” δε θα είχε μια στενή συντεχνιακή οπτική, άλλα μια λογική σε αντιπαράθεση με τους κυβερνητικούς χειρισμούς στο συγκεκριμένο πρόγραμμα που είναι επιζήμια και για τους μηχανικούς και για την κοινωνία.
Βασικά στοιχεία της συμβολής μας αποτέλεσαν εκτός των άλλων και τα αιτήματα για:
- Αύξηση του γενικού προϋπολογισμού του προγράμματος με προτεραιότητα στα χαμηλά εισοδήματα και τα παλαιότερα κτίρια
- Έλεγχο του διαχειριστή του ηλεκτρονικού συστήματος και αποβολή όλων των αιτήσεων που εισήχθησαν με αθέμιτα μέσα
- Κατάργηση της χρονικής προτεραιότητας και αντικατάσταση της από την αποτελεσματικότητα εξοικονόμησης ενέργειας προς το πόσο που δαπανάται
- Την προστασία της εργασίας και των αμοιβών μας
Το κειμενο της Α-ΤΕΕ εδώ:
Παρά τις παλαιότερες προτάσεις της Αντιπροσωπείας του Τ.Ε.Ε., στο τρέχον Πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» συνεχίζονται τα δύο βασικά λάθη του προηγούμενου προγράμματος «Εξοικονομώ». Μόνα κριτήρια υπαγωγής μιας αίτησης είναι η χρονική προτεραιότητα και το κλείσιμο του συστήματος μετά την εξάντληση των πόρων. Δεν υπάρχει κανένα κριτήριο οικονομικής – κοινωνικής ή ενεργειακής προτεραιότητας και ουσιαστικής καταπολέμησης της «ενεργειακής φτώχειας».
Σε Αττική, Ήπειρο, Ιόνια Νησιά, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Δυτική Ελλάδα, όπου το πρόγραμμα έχει ανοίξει μέχρι τώρα (σσ: 19/12/2020), παρακολουθούμε έναν παντελώς ανορθολογικό αγώνα ταχύτητας και ένα εξοντωτικό ράλι πληκτρολόγησης για τους Μηχανικούς, όπου στο τέλος κερδίζει αυτός που θα κάνει τα περισσότερα click στο ίδιο χρονικό διάστημα. Και αυτό γιατί τα κονδύλια εξαντλούνται μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας. Ενώ τα προβλήματα, κυρίως όσον αφορά στην έκδοση των ΠΕΑ από το αντίστοιχο σύστημα, είναι μεγάλα, μετατρέποντας τη συνολική διαδικασία σε λοταρία. Αποτέλεσμα, για μία ακόμα φορά, χιλιάδες εργατοώρες προεργασίας από τα τεχνικά γραφεία να έχουν πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων, καθώς εκατοντάδες αιτήσεις είτε δεν ολοκληρώθηκαν, ή όταν υποβλήθηκαν είχε εξαντληθεί ο προϋπολογισμός.
Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα η Αντιπροσωπεία του Τ.Ε.Ε., κρίνει ότι:
- Η διατήρηση της χρονικής προτεραιότητας υποβολής, ως βασικού κριτηρίου για την ένταξη στο Πρόγραμμα, το υπονομεύει εκ βάθρων. Το μείζον δεν είναι οι «fast track» διαδικασίες, αλλά η ανάγκη για διαφανείς διαδικασίες με ουσιαστικά κοινωνικά κριτήρια αλλά και αξιολόγηση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων που προκρίνονται σε κάθε αίτηση.
- Η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας πρέπει να αποτελέσει βασική παράμετρο του προγράμματος. Όταν το ποσοστό του πληθυσμού στην Ελλάδα που αδυνατεί να έχει επαρκή θέρμανση στο σπίτι του είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό του Ευρωπαϊκού μέσου όρου, τότε το ζητούμενο δεν είναι ποιος μπορεί να υποβάλει αίτηση γρηγορότερα, αλλά ποιος έχει την μεγαλύτερη ανάγκη και ποιες είναι εκείνες οι παρεμβάσεις που εξυπηρετούν καλύτερα τους εθνικούς ενεργειακούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Με αντικειμενικά κριτήρια, όπως το σύνολο του Τεχνικού κόσμου έχει υποδείξει στην Κυβέρνηση. Ώστε να μπορεί κάποιος που έχει χαμηλά εισοδήματα και δεν μπορεί να θερμανθεί, να μπορεί τελικά να θωρακίσει ενεργειακά την κατοικία του.
- Αυτό που υπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας και του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού είναι η αύξηση της χρηματοδότησης, ώστε να είναι ικανή να καλύψει το σύνολο των αναγκών για τη δημιουργία ενός προγράμματος ανοικτού, με τακτές ημερομηνίες ορόσημο για την αξιολόγηση των προτάσεων, στο οποίο οι πολίτες θα μπορούν να υποβάλουν τις αιτήσεις τους, λαμβάνοντας υπόψη και τις δικές τους δυνατότητες.
- Είναι τουλάχιστον ανεξήγητη η μη ποιοτική αξιολόγηση στη βάση της βέλτιστης αξιοποίησης των κονδυλίων από το τρέχον πρόγραμμα (όπως εξοικονομούμενη ενέργεια ανά m2 προς τον ζητούμενο προϋπολογισμό από τον υποψήφιο ωφελούμενο), ώστε σε πιθανή αναμόρφωση του προϋπολογισμού ή οριστικοποίησης των δικαιούχων και των αντίστοιχων προϋπολογισμών να μπορέσουν περισσότεροι πολίτες να ενταχθούν.
- Η κυβερνητική πολιτική δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά υπηρεσιών και στην αγορά υλικών και εμπορευμάτων με εποχική έξαρση ζήτησης. Αφήνει απροστάτευτο τον οικογενειακό προϋπολογισμό εκθέτοντας τον στη δυναμική μιας αγοράς που βρίσκεται σε lockdown και προσπαθεί να βγάλει τα “σπασμένα” μιας ολόκληρης χρονιάς.
- Η προσπάθεια του ΥΠΕΝ να ρίξει τις ευθύνες για την όποια ταλαιπωρία και τις απορρίψεις των αιτήσεων στους μηχανικούς είναι τουλάχιστον ατυχής για το σύνολο των μηχανικών. Όταν στις αρχές Ιουλίου του 2020 εξήγγειλε το νέο «Εξοικονομώ», αλλά χρειάστηκε να φθάσουμε στις 26.11.2020, μόλις δυο βδομάδες πριν την έναρξη του προγράμματος (11.12.2020) για να ανακοινώσει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά με την υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΕΣΠΑΕΝ/112232/1033 (ΦΕΚ Τεύχος B’ 5229/26.11.2020), τότε το πρόβλημα δεν είναι σίγουρα οι μηχανικοί.
Σε αυτό το πλαίσιο η Αντιπροσωπεία του Τ.Ε.Ε. καλεί τον αρμόδιο Υπουργείο να:
| Α) | Ανακαλέσει άμεσα τις άστοχες και προσβλητικές δηλώσεις του για τους Μηχανικούς. |
| Β) | Ανασχεδιάσει το πρόγραμμα και να ακούσει τον Τεχνικό Κόσμο και τις προτάσεις του. |
| Γ) | Δώσει στη δημοσιότητα αναλυτικά τα στατιστικά στοιχεία που έχει στην διάθεση του, αναφορικά με το πότε κατατέθηκε χρονικά η πρώτη αλλά και η τελευταία αίτηση αλλά και τους ακριβείς χρόνους κατάθεσης των λοιπών αιτήσεων που καταχωρήθηκαν εμπρόθεσμα στο σύστημα, για κάθε περιφερειακό πρόγραμμα του Εξοικονομώ – Αυτονομώ. Να αποκλειστεί από την υπαγωγή, αν εντοπιστεί κάθε αίτηση που εισήχθη με ενδεχόμενη παράκαμψη του ηλεκτρονικού συστήματος με αθέμιτα μέσα. Να ελεγχθεί με ανεξάρτητο φορέα ο διαχειριστής του ηλεκτρονικού συστήματος. |
| Δ) | Δώσει στη δημοσιότητα λίστα με το πλήθος έργων ανά τεχνικό σύμβουλο. |
| Ε) | Προχωρήσει στην εξ’ αρχής γενναία χρηματοδότηση του προγράμματος, ικανής να καλύψει το σύνολο του ενδιαφέροντος, με προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας των νοικοκυριών στη Ελλάδα |
Ειδική επιτροπή της Αντιπροσωπείας του Τ.Ε.Ε. πρόκειται να καταθέσει ολοκληρωμένες προτάσεις προς το αρμόδιο Υπουργείο σε σύντομο χρονικό διάστημα, που θα χαρακτηρίζονται, μεταξύ άλλων, από:
- Κατάργηση του κριτηρίου της χρονικής προτεραιότητας.
- Υιοθέτηση της ουσιαστικής αξιολόγησης των αιτήσεων με διαφανείς και αυτοματοποιημένες διαδικασίες ελέγχου και εποπτείας για τη διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας, με κριτήρια τα οποία θα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά την ενεργειακή φτώχεια, την ενεργειακή αποδοτικότητα των παρεμβάσεων και την επίτευξη των ετήσιων εθνικών στόχων.
- Διαρκή ισχύ του Προγράμματος μέχρι εξαντλήσεως των πόρων και συνεχή αξιολόγηση και ανατροφοδότησή τους με τους απαιτούμενους πόρους για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών αλλά και του Εθνικού Ενεργειακού Σχεδιασμού για το Κλίμα.
- Ενίσχυση της τεκμηρίωσης των προτεινόμενων παρεμβάσεων μέσω συστηματικότερων ελέγχων και επαλήθευσης προμετρήσεων.
- Διεύρυνση των προτεινόμενων παρεμβάσεων του Προγράμματος, με συμπερίληψη των κτιριακών ενισχύσεων και της αντισεισμικής θωράκισης των κατασκευών.
- Δημιουργία λίστας επιλαχόντων δικαιούχων, ώστε να μη δημιουργείται φόρτος έτοιμων προτάσεων από πρόγραμμα σε πρόγραμμα.
- Ενίσχυση του ρόλου του Μηχανικού (συμβούλου, μελετητή, επιβλέποντα, ελεγκτή) και αύξηση των αμοιβών του.
Η Αντιπροσωπεία του Τ.Ε.Ε. δηλώνει απερίφραστα ότι σε περίπτωση που το Υπουργείο δεν επιθυμεί να ακούσει τις προτάσεις μας και να συνδιαμορφώσει το πρόγραμμα μαζί με τον Τεχνικό κόσμο, θα σταματήσει να υποστηρίζει την υλοποίησή του.»
«Εξοικονομώ- Αυτονομώ»
το προγραμμα που τελειωνει πιο γρηγορα από τη σκια του
Παρά τις προηγούμενες δύο κατ’ ομολογία αποτυχημένες λειτουργίες του ηλεκτρονικού συστήματος του προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» και παρότι επισημάνθηκαν τα προβλήματα του προγράμματος και οι δυσλειτουργίες του ηλεκτρονικού συστήματος και η λάθος λογική που βασίζεται το πρόγραμμα με χρονική σειρά, οι μηχανικοί και ενδιαφερόμενοι πολίτες γινόμαστε τα θύματα του ίδιου έργου., σε χειρότερη εκδοχή αφού αυτή τη φορά τα προβμήματα επεκτάθηκαν και στο buildingcert, μια πλατφόρμα που ακόμα αναφέρεται σε νομαρχίες και παλαιούς Δήμους προ 2011! Θα περιμέναμε μετά την πικρή εμπειρία των 2 προηγούμενων κύκλων να υπήρχε κάποια βελτίωση. Αντιθέτως όμως! Αν την πρώτη φορά έγινε κατά λάθος, τη δεύτερη από αδιαφορία, την τρίτη αποδεικνύεται πως έγινε από άποψη. Πως αλλιώς να εκλάβουμε τον κυβερνητικό παραλογισμό που βαφτίζει την απόλυτη αυτή αποτυχία , ως επιτυχία;
Η εξαφάνιση των κονδυλίων σε λίγα λεπτά συνιστά επ ουδενί επιτυχία, όπως διατείνονται οι κυβερνώντες. Σε λίγο θα μας πουν πως πετυχημένο είναι το δείπνο όταν τα πιάτα είναι άδεια από νωρίς και οι καλεσμένοι πεινασμένοι…
Στο τεράστιο- απεγνωσμένο θα λέγαμε- ενδιαφέρον που παρουσιάζεται από τους πολίτες αντανακλάται η ενεργειακή φτώχεια που καταδικάστηκαν τα νοικοκυριά στην Ελλάδα εξ αιτίας των πολίτικων της λιτότητας που εφαρμόστηκαν τα τελευταία 10 τουλάχιστον χρόνια. Η φτώχεια αυτή δεν καλύπτεται από προϋπολογισμούς «ψίχουλα» ούτε με επαναλαμβανόμενους κύκλους του προγράμματος, οι οποίοι με βεβαιότητα θα οδηγήσουν στην ίδια απαράδεκτη κατάσταση. Οπότε απαιτείται η εξ αρχής γενναία χρηματοδότηση του προγράμματος ικανή να καλύψει το σύνολο του ενδιαφέροντος, τουλάχιστον για τις πρώτες εισοδηματικές κατηγορίες και με προτεραιότητα στις χαμηλότερες ενεργειακές κλάσεις, στα πιο ενεργοβόρα δηλαδή κτίρια των χαμηλών οικονομικών στρωμάτων. Σε διαφορετική περίπτωση με τη λογική των μικρών προϋπολογισμών που εξανεμίζονται σε λίγα λεπτά, θα ξαναδούμε τα κακοσχεδιασμένα πληροφοριακά συστήματα του Υπουργείου, τα οποία δώρισε στο υπουργείο η ένωση τραπεζών να ταλαιπωρούν χιλιάδες κόσμου. Δίχως διαφάνεια και χωρίς να γνωρίζει κανείς ποιος ανεξάρτητος φορέας και εάν εποπτεύει και διασφαλίζει το αδιάβλητο της διαδικασία. Χρειάζεται να πραγματοποιηθεί έρευνα για τον αν ισχύουν όσα συνάδελφοι καταγγελουν για πολλαπλές αιτήσεις, μέσω ειδικών προγραμματων και προνομιακή διαχείριση ή για ατομικιστικές και αντισυναδελφικές συμπεριφορές κάποιων που εισάγουν στο ηλεκτρονικό σύστημα ελλειμματικά στοιχειά με σκοπό να “ολοκληρώσουν” τις αιτήσεις τους γρηγορότερα από αλλους, και να τα συμπληρώσουν μετά αφού ενταχθούν στο πρόγραμμα. Σε κάθε περίπτωση το ερώτημα ποιος ελέγχει την εταιρία που διαχειρίζεται το ηλεκτρονικό σύστημα παραμένει και αποτελεί μεγάλο αγκάθι στη διαφάνεια.
Δεν αρκεί όμως μια διαφανής διαδικασία. Είναι απαραίτητο να αλλάξει και η δομή του προγράμματος. Το “εξοικονομώ- Αυτονομώ” όπως και οι 2 προηγούμενοι κύκλοι είναι τα μοναδικά προγράμματα ΕΣΠΑ που χωρίς καμιά αξιολόγηση – ορθολογική κατάταξη- παρουσιάζουν απορροφητικότητα 100% μέσα σε λίγα λεπτά καθώς δεσμεύεται το σύνολο του ποσού από τους ενδιαφερόμενους με μοναδικό κριτήριο τη σβελτάδα. Κρύβει άραγε κάτι αυτή η σκανδαλώδης πρωτοτυπία; Γιατί είναι τόσο σημαντική η χωρις αξιολόγηση ένταξη και διατηρείται από τον Χατζηδάκη; Αφού παρουσιάζεται απορροφητικότητα 100% μονο με την ένταξη (χωρίς αξιολόγηση) και όχι με την ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου και χρηματοδότηση του έργου, τι απογίνονται οι εναπομείναντες πόροι από αιτήσεις που είτε επανεντάσσονται, είτε δεν υλοποιούνται, είτε υλοποιούνται με τελικό προϋπολογισμό μικρότερο από τον αρχικό δεσμευμένο; Ίσως γίνονται νέοι κύκλοι που θα τους διαφημίζει η κυβέρνηση επί μήνες, για επικοινωνιακούς λόγους δημιουργώντας την εντύπωση πως δίνει λεφτά που όμως μετά εξαντλούνται μέσα σε λίγα λεπτά. Ίσως να γίνονται κάτι άλλο, ίσως και τελικά να χάνονται… Κάποιος όμως πρέπει να μας απαντήσει και σε αυτό. Και να αντιληφθεί επίσης η κυβέρνηση πως όσο κάνει το επικοινωνιακό τους παιχνίδι επί μήνες σταματάει και η ενδεχόμενη δραστηριότητα ανακαινίσεων αναμένοντας το…σωτήριο πρόγραμμα. Οι δε διαρροές ότι ξεκινάει το πρόγραμμα μήνες πριν τελικά ξεκινήσει σημαίνει και απλήρωτες εργατοώρες για μηχανικούς για να εξηγήσουμε πως δεν υπάρχει ούτε οδηγός ακόμα ούτε πρόγραμμα…
Δεν θα ήταν δύσκολο να ενταχθεί ένα νέο πεδίο στο ηλεκτρονικό σύστημα εν είδει αξιολόγησης που θα περιλάμβανε έναν συντελεστή εξοικονόμηση ενέργειας/τ.μ. προς τον επιλέξιμο προϋπολογισμό που αιτείται ο ωφελούμενος. Η πλατφόρμα θα έμενε ανοιχτή για εύλογο χρονικό διάστημα, οι ενδιαφερόμενοι θα συμπλήρωναν τις αιτήσεις τους με την επιστημονική συμβολή των μηχανικών τους και επιλέξιμες θα ήταν στο τέλος οι αιτήσεις με μεγαλύτερο συντελεστή, αυτές δηλαδή που θα αντιμετώπιζαν την επιδότηση ως ευκαιρία για ενεργειακή αναβάθμιση και όχι ως “αρπαχτή”. Με αυτόν τον τρόπο θα επιδοτούνταν εκείνες οι αιτήσεις που που πραγματικά αξιοποιούν την επιδότηση με τον καλύτερο τρόπο για την εξοικονόμηση ενέργειας και όχι απλώς οι γρηγορότερες ανεξαρτήτως ενεργειακού αποτελέσματος, που μπορεί να περιλαμβάνουν υπερτιμολογήσεις, περιορίζοντας τον αριθμό των ωφελούμενων. Με αυτόν τον τρόπο όποιος αιτούνταν με υπερκοστολογημένο προϋπολογισμό θα μείωνε και την πιθανότητα του να ενταχθεί. Ετσι, θα διευρύνονταν και οι δικαιούχοι του προγράμματος. Αυτό, ομως δεν θα ικανοποιούσε τους παράγοντες της αγοράς που κερδοσκοπούν πάνω σε αυτά τα προγράμματα εις βάρος των ωφελούμενων και της κοινωνίας. Αντίθετα οι αλλαγές που υπήρξαν σε αυτόν το κύκλο προσανατολίστηκαν στην αύξηση των προϋπολογισμών και την παροχή κινήτρων σε μεγάλα εισοδήματα. ένα εξοικονομώ για πλούσιους, βούτυρο στο ψωμί των κερδοσκόπων της κατασκευής.
Όμως ο Χατζηδάκης, πιστός στη γραμμή αυταρχισμού της κυβέρνησης ΝΔ κουνάει το δάχτυλο κατηγορώντας τους μηχανικούς που τάχα τα άφησαν όλα για την τελευταία στιγμή. Αλήθεια θυμάται πότε βγήκε ο οδηγός και η δοκιμαστική εκδοχή του ηλεκτρονικού συστήματος; Αυτά σίγουρα βγήκαν την τελευταία στιγμή και αν δεν είχε δοθεί παράταση του προγράμματος…μετά την τελευταία στιγμή!
Ας μην κατηγορούν και πάλι άλλους για τα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης! Χιλιάδες επιστήμονες, είτε αυτοαπασχολούμενοι είτε μισθωτοί, νυχθημερόν μπροστά σε έναν υπολογιστή χωρίς να μπορούν να υποβάλουν τη δουλειά τους- που την προετοίμαζαν πολλές ημέρες πριν-, σε μια πλατφόρμα που ουδέποτε απέδειξε την αξιοπιστία της. Γίνεται μονόδρομος και κανόνας η μαύρη εργασία του ενός πρωινού ή απλήρωτη εργασία (αν δεν γινει υπογωγη της αίτησης) για να καταφέρει η μεγάλη εταιρία να βάλει εκατοντάδες αιτήσεις σε 20 λέπτα. Χιλιάδες δυσαρεστημένων πολιτών, που χρεώθηκαν χωρίς αντίκρισμα ένα Π.Ε.Α. ενώ ταυτόχρονα οι μηχανικοί που εκτίθενται στους πελάτες τους, γιατί δεν ήταν αρκετά γρήγοροι, έχουν εκπονήσει μεγάλο όγκο δουλείας και υπό εξοντωτικές συνθήκες, θα μείνουν απλήρωτοι ή οι τυχεροί που ενέταξαν στο πρόγραμμα κάποιες αιτήσεις θα επιβραβευτούν με 250 ευρώ ως σύμβουλοι του έργου. Το ποσό των 250 ευρώ για όλο τον όγκο εργασίας, την ευθύνη και το άγχος που επιβάλει η διαδικασία μόνο ως επιβράβευση μπορούμε να το εκλάβουμε και όχι ως αμοιβή συμβούλου.
Το ίδιο συμβαίνει και με την «αμοιβή» – φιλοδώρημα για την έκδοση Έγκρισης Εργασιών Δόμησης Μικρής Κλίμακας. Το ίδιο το κράτος που με περίσσια σπουδή νομοθέτησε την κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών με το Ν.3919/2011, για να υπάρξουν συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού, έρχεται μέσω των προγράμματων ΕΚΟ να καθορίσει εξευτελιστικές αμοιβές για την εκπόνηση μελέτης, διαχείριση έργου στο ηλεκτρονικό σύστημα αδειών η οποία περιλαμβάνει και ανταποδοτικό τέλος 20€, απογραφή έργου στον ΕΦΚΑ (πρώην ΙΚΑ), κατάθεση ΑΠΔ, αποπεράτωσης έργου και διαχείριση αποβλήτων.